Υποθερμία: Τι κρύβει και πως θα την αντιμετωπίσουμε;

Τι είναι η υποθερμία;

Η υποθερμία είναι μια παθολογική κατάσταση που προκύπτει όταν το σώμα χάνει θερμότητα πιο γρήγορα από ότι μπορεί να την παράγει, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία του σώματος να πέσει κάτω από το φυσιολογικό εύρος (συνήθως κάτω από 35 βαθμούς Κελσίου). Μπορεί να είναι ήπια,  μέτρια ή σοβαρή και αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή.

Ο οργανισμός μας έχει διάφορους μηχανισμούς για να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σώματος σε ένα φυσιολογικό επίπεδο. Όταν η θερμοκρασία του σώματος αρχίζει να πέφτει, ο οργανισμός ενεργοποιεί αυτούς τους μηχανισμούς για να προσπαθήσει να την ανεβάσει.

Αυτοί οι μηχανισμοί περιλαμβάνουν:

• Συμπίεση των αιμοφόρων αγγείων στο δέρμα (μείωση ποσότητας θερμότητας που χάνεται μέσω του δέρματος).

• Στρέβλωση της κυκλοφορίας του αίματος προς τα ζωτικά όργανα (διατήρηση της θερμοκρασίας των ζωτικών οργάνων, όπως ο εγκέφαλος και η καρδιά).

• Σύνθεση και απελευθέρωση ορμονών που αυξάνουν τον μεταβολισμό (παραγωγή περισσότερης θερμότητας από τον οργανισμό).

Ποια είναι τα συμπτώματα της;

Τα συμπτώματα της υποθερμίας ποικίλουν ανάλογα με τον βαθμό της. Τα άτομα που παθαίνουν υποθερμία μπορεί να μην το καταλάβουν αμέσως καθώς πρόκειται για μια κατάσταση που εξελίσσεται σταδιακά, οπότε τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν αργά και να μη γίνουν αντιληπτά αμέσως. Η υποθερμία επίσης μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και μειωμένη συνείδηση, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει το άτομο να την αναγνωρίσει. Η υποθερμία διακρίνεται σε ήπια, μέτρια και σοβαρή- απειλητική για τη ζωή υποθερμία. Τα συμπτώματα που εμφανίζουν συνήθως οι ασθενείς είναι τα εξής:

• Ήπια υποθερμία: ρίγος, αίσθημα ψύχους (φρίκια), κρύο και χλωμό δέρμα, ήπια σύγχυση, γρήγορη αναπνοή, ελαφριά αδεξιότητα.

• Μέτρια υποθερμία: Έντονο ρίγος, δυσκολία στην ομιλία, αργές κινήσεις, σύγχυση, υπνηλία.

• Σοβαρή υποθερμία: Το ρίγος μπορεί να σταματήσει, οι μύες γίνονται άκαμπτοι, η σύγχυση βαθαίνει σε λήθαργο, ρηχή ή απουσία αναπνοής, αδύναμος σφυγμός

Ποιος κινδυνεύει από υποθερμία; 

Η υποθερμία μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή τη φυσική κατάσταση. Ωστόσο, ορισμένες ομάδες ανθρώπων διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένων:

• Ηλικιωμένοι: Οι ηλικιωμένοι έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματός τους (μειωμένη ομοιόσταση), γεγονός που τα καθιστά πιο ευάλωτα στην υποθερμία. 

• Βρέφη: Χάνουν τη θερμότητα πιο γρήγορα από τους ενήλικες.

• Όσοι πάσχουν από ορισμένες ιατρικές παθήσεις: Ο διαβήτης, τα προβλήματα του θυρεοειδούς και άλλες παθήσεις μπορεί να βλάψουν την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει τη θερμοκρασία.

• Άτομα που εργάζονται ή ασκούνται σε ψυχρές συνθήκες: Τα άτομα αυτά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν υποθερμία, ειδικά εάν δε φορούν κατάλληλη στολή.

Αιτίες υποθερμίας

Οι αιτίες που οδηγούν σε υποθερμία έχουν να κάνουν με την απότομη έκθεση σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες, με τον τρόπο ζωής αλλά και με υποκείμενα νοσήματα.  Μερικές από τις πιο κοινές είναι οι εξής:

• Έκθεση σε ακραίες συνθήκες: Παρατεταμένη έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες χωρίς επαρκή προστασία.

• Υγρασία: Βρεγμένα ρούχα ή περιβάλλον με περίσσεια υγρασίας ευνοεί την απώλεια θερμότητας.

• Βύθιση σε κρύο νερό: Η παρατεταμένη βύθιση σε κρύο νερό μπορεί να προκαλέσει γρήγορη απώλεια θερμότητας και να καταλήξει σε υποθερμία.

• Εξάντληση - κόπωση: Η εξάντληση μπορεί να μειώσει την ικανότητα του σώματος να παράγει θερμότητα.

• Αλκοόλ: Το αλκοόλ μειώνει την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο υποθερμίας.

Άμεσες ενέργειες που ακολουθούμε

Εάν υποψιαστούμε ήπια υποθερμία μετακινούμαστε σε ένα πιο ζεστό μέρος, αφαιρούμε τυχόν βρεγμένα ρούχα και τα αντικαθιστούμε με στεγνά. Στη συνέχεια μπορούμε να πιούμε ζεστά, μη αλκοολούχα ή καφεϊνούχα ποτά.

• Σε μέτρια έως σοβαρή υποθερμία, ζητάμε άμεσα ιατρική βοήθεια. Ενώ περιμένουμε για βοήθεια, χειριζόμαστε απαλά το άτομο, το προστατεύουμε από το κρύο και θερμαίνουμε το κέντρο του σώματος του (στήθος, λαιμός, κεφάλι και βουβωνική χώρα) με κουβέρτες ή επαφή δέρμα με δέρμα. 

• Αποφεύγουμε τη χρήση άμεσων πηγών θερμότητας όπως ζεστό νερό, μαξιλάρια θέρμανσης ή λαμπτήρες θέρμανσης, καθώς μπορεί να προκαλέσουν εγκαύματα. Η υποθερμία είναι μια σοβαρή κατάσταση που απαιτεί άμεση προσοχή, ειδικά σε σοβαρές περιπτώσεις.