Το καλάθι σας είναι άδειο
Συντακτική ομάδα του heals, 10-01-2024
Όλοι οι συγγραφείς
Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (Σπαστική Κολίτιδα): Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε!
Όλοι μας λίγο-πολύ έχουμε νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας εντερικές ενοχλήσεις - διαταραχές ή έχουμε ακούσει για άτομα που ταλαιπωρούνται από αυτές. Τις περισσότερες φορές, ο πιθανός “ένοχος” είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Πρόκειται για την πιο κοινή γαστρεντερική πάθηση, αν λάβουμε υπόψιν μας τα υψηλά ποσοστά των πασχόντων (ΗΠΑ 10-15% των ενηλίκων, Ευρώπη 1 στα 8 άτομα). Τι είναι όμως αυτό το περιβόητο Σύνδρομο που μας ταλαιπωρεί και πως μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε βρίσκονται σε αυτό το άρθρο. Ας τα δούμε αναλυτικά.
Πίνακας Περιεχομένων
Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου ή αλλιώς Σπαστική Κολίτιδα (irritable bowel syndrome ‒ IBS) είναι μια χρόνια λειτουργική διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος που επηρεάζει το παχύ έντερο (κόλον), χωρίς όμως να προκαλεί κάποιου είδους βλάβη στο πεπτικό σύστημα. Δεν αποτελεί κληρονομική πάθηση ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί στα μέλη της ίδιας οικογένειας. Γενικά μπορεί να επηρεάσει και τα δυο φύλα, όμως όπως έχει αποδειχθεί εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες νεαρής ηλικίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και μπορεί να διαφέρουν σε ένταση και συχνότητα. Γενικά, σαν πάθηση χαρακτηρίζεται από περιόδους έξαρσης και ύφεσης. Σε αυτές τις περιόδους τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από εβδομάδες έως και μήνες. Τα πιο κοινά είναι:
- Κοιλιακό άλγος (συνήθως υποχωρεί μετά την κένωση)
- Δυσφορία στο κάτω μέρος της κοιλιάς
- Αέρια
- Φούσκωμα - Τυμπανισμός
- Διάρροια
- Δυσκοιλιότητα
- Κράμπες στην κοιλιά ή ψηλά στο στομάχι (σαν σουβλιές)
- Δυσπεψία
- Βλέννα στα κόπρανα
- Αίσθημα πληρότητας (ακόμα και αν δεν έχει προηγηθεί ένα πλήρες γεύμα)
- Επιτακτικότητα κένωσης
- Πόνος στη μέση
- Διαταραχή σύστασης κοπράνων (αλλαγή στο σχήμα, το μέγεθος κλπ)
- Ναυτίες
- Αίσθημα ατελούς κένωσης
Υπάρχουν 3 τύποι του Συνδρόμου:
- Σύνδρομο με προεξάρχον σύμπτωμα τη διάρροια (IBS-D)
- Σύνδρομο με προεξάρχον σύμπτωμα τη δυσκοιλιότητα (IBS-C)
- Μικτός τύπος - Εναλλαγή δυσκοιλιότητας και διάρροιας (IBS-M)
*heals extra 1: Άλλα εξωεντερικά συμπτώματα, κυρίως για τις γυναίκες μπορεί να περιλαμβάνουν δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή) ή δυσμηνόρροια (πόνος κατά την έμμηνο ρύση).
Τι προκαλεί το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;
Τα αίτια του συνδρόμου δεν έχουν διαπιστωθεί αλλά οι ειδικοί μέσα από συγκεκριμένες έρευνες έχουν εντοπίσει ορισμένους παράγοντες που παίζουν βασικό ρόλο στην εμφάνιση του:
Σπλαχνική υπερευαισθησία: Πρόκειται για μια κατάσταση στην οποία οι νευρικές απολήξεις στο γαστρεντερικό σύστημα είναι υπερβολικά ευαίσθητες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πόνο ή δυσφορία. Η σπλαχνική υπερευαισθησία πιστεύεται ότι είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Νευρικό Σύστημα: Όλοι οι άνθρωποι έχουμε έναν εγκέφαλο αλλά διαφορετικά νευρικά συστήματα. Το γαστρεντερικό σύστημα έχει το δικό του, το οποίο ονομάζεται εντερικό νευρικό σύστημα (ΕΝΣ). Το ΕΝΣ ελέγχει την κινητικότητα του εντέρου, την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Στο Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, πιστεύεται ότι υπάρχει ανισορροπία στο σύστημα αυτό με αποτέλεσμα την υπερβολικά αυξημένη ή μειωμένη κινητικότητα του εντέρου. Το έντερο μας δεν αποκαλείται λοιπόν τυχαία από πολλούς ως ο “δεύτερος εγκέφαλος”.
Άγχος - Στρες: Το άγχος και το στρες φαίνεται πως επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εμφάνιση του ibs. Ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα και γενικευμένες αγχώδεις διαταραχές.
Διαταραχές κινητικότητας: Οι γαστρεντερικοί μας μύες οι οποίοι μετακινούν την τροφή μέσω του γαστρεντερικού σωλήνα συστέλλονται περισσότερο στα άτομα με ibs. Αυτές οι συσπάσεις προκαλούν κράμπες και πόνο.
Βακτήρια του εντέρου: Τα άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο μπορεί να έχουν αλλοιωμένα βακτήρια στο γαστρεντερικό τους σύστημα (διαφορετική μικροχλωρίδα), γεγονός που συμβάλλει στα συμπτώματα. Οι τύποι και οι ποσότητες των βακτηρίων του εντέρου είναι διαφορετικοί στα άτομα με ibs.
Διατροφικοί παράγοντες: Η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων ή ποτών μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα του Συνδρόμου. Τα πιο κοινά τρόφιμα που προκαλούν συμπτώματα είναι το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, τα πικάντικα τρόφιμα, ο καφές και το αλκοόλ.
*heals extra 2: Το ibs μπορεί να εμφανιστεί μετά από λοίμωξη του γαστρεντερικού συστήματος (πχ γαστρεντερίτιδα) γεγονός που υποδηλώνει ότι τα μικρόβια παίζουν σημαντικό ρόλο.
*heals did you know: Έρευνες έχουν δείξει πως το Σύνδρομο είναι πιο συχνό σε άτομα που βίωσαν σοβαρούς στρεσογόνους παράγοντες στην παιδική ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής, σεξουαλικής και συναισθηματικής κακοποίησης.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Δεν υπάρχει ακόμα συγκεκριμένη θεραπεία για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου ωστόσο κάποιες θεραπευτικές επιλογές μπορούν να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό στη διαχείριση των συμπτωμάτων και κατ επέκταση στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Οι τρεις βασικοί άξονες που μπορούμε να επικεντρωθούμε είναι η διατροφή, η ψυχολογία και ορισμένα φαρμακευτικά βοηθήματα.
Διατροφικές αλλαγές: Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία του εντέρου. Ανάλογα με τα συμπτώματα που παρουσιάζονται (διάρροια, δυσκοιλιότητα, κλπ) η διατροφή είναι διαφορετική. Σε γενικές γραμμές:
- Αύξηση των φυτικών ινών: Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, συμπεριλαμβανομένων των φρούτων, των λαχανικών, των δημητριακών και των ξηρών καρπών, βοηθούν στη δυσκοιλιότητα.
- Περιορισμός των γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το τυρί και το γάλα. Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι πιο συχνή σε άτομα με ibs.
- Περιορισμός τροφών που προκαλούν αέρια: Τρόφιμα όπως τα φασόλια, το λάχανο, τα ανθρακούχα αναψυκτικά και οι τσίχλες μπορεί να προκαλέσουν αέρια.
- Μείωση/αποφυγή πρόσληψης γλουτένης: Τα άτομα με ΣΕΕ τείνουν να είναι πιο ευαίσθητα στη γλουτένη. Τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη είναι το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα δημητριακά κλπ.
- Δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε FODMAPs. Αυτό το πρόγραμμα διατροφής μειώνει την ποσότητα των δυσκολοχώνευτων υδατανθράκων που τρώμε. Συνιστά εναλλακτικές λύσεις που μας επιτρέπουν να λαμβάνουμε τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε, διευκολύνοντας το γαστρεντερικό μας σύστημα.
- Πίνουμε άφθονο νερό: Φροντίζουμε να ενυδατώνουμε τον οργανισμό μας πίνοντας τουλάχιστον οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα. Το νερό διατηρεί το γαστρεντερικό μας σύστημα λιπαρό και μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία ή την πρόληψη της δυσκοιλιότητας.
- Κρατάμε ένα ημερολόγιο τροφίμων ούτως ώστε να ξέρουμε σε ποια τρόφιμα παρουσιάζουμε ευαισθησία.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Ο ψυχολογικός παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο όπως προαναφέρθηκε στη διαχείριση των συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου. Η αλλαγή των καθημερινών δραστηριοτήτων μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του άγχους.
- Τακτική άσκηση: Επιδιώκουμε 30 λεπτά μέτριας ημερήσιας άσκησης ούτως ώστε να αυξήσουμε τους καρδιακούς μας παλμούς.
- Τεχνικές χαλάρωσης: Η καθημερινή γιόγκα, ο διαλογισμός και άλλες τεχνικές αποφόρτισης μπορούν να βοηθήσουν το “υπερφορτωμένο” νευρικό μας σύστημα και κατ επέκταση το "νευρικό έντερο".
- Επαρκής ύπνος: Επιδιώκουμε γενικά ένα πλήρη και ποιοτικό ύπνο 7-9 ωρών κάθε βράδυ. Ο καλός ύπνος είναι ένας από τους πιο ισχυρούς παράγοντες αποφόρτισης.
- Ψυχολογική στήριξη: Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για το IBS. Βοηθά τους ασθενείς στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Φάρμακα: Η αγωγή είναι φυσικά εξατομικευμένη, ανάλογα με τα συμπτώματα του κάθε ασθενή. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν διάφοροι τύποι φαρμάκων που έχουν παρουσιάσει θετικά αποτελέσματα:
- Φάρμακα για τη σύσφιξη των κοπράνων (αντιδιαρροϊκά).
- Φάρμακα για τη διευκόλυνση της δυσκοιλιότητας (συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωμάτων ινών και των καθαρτικών)
- Σπασμολυτικά για την αντιμετώπιση του πόνου
- Αντικαταθλιπτικά για τη συναισθηματική διαχείριση
- Προβιοτικά και Πρεβιοτικά: Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία του ατόμου. Τα πιο κοινά προβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του ΣΕΕ είναι τα γαλακτοβακτήρια (Lactobacillus) και τα bifidobacteria.
- Συμπληρώματα διατροφής: Τις περισσότερες φορές, οι διαιτητικές αλλαγές δεν επαρκούν για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων, όπως η διάρροια, η δυσκοιλιότητα, ο πόνος και ο φούσκωμα. Ορισμένα συμπληρώματα περιέχουν συστατικά όπως πχ το βουτυρικό οξύ (σχηματίζεται στο παχύ έντερο και συμμετέχει σε ανοσορυθμιστικές και αντιφλεγμονώδεις διαδικασίες) τα οποία ρυθμίζουν την κινητικότητα του εντέρου.
Συμπέρασμα
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου είναι μια κοινή πάθηση που μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα μας και φυσικά την ποιότητα ζωής μας. Ωστόσο, δε χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε διότι με την κατάλληλη θεραπεία και την αυτοφροντίδα μας μπορούμε να ζήσουμε μια φυσιολογική ζωή. Δεν ξεχνάμε πως κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός οπότε σε κάθε περίπτωση συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για την ασφάλεια μας.
