Πεπτικό σύστημα: Πώς θα αντιμετωπίσω τις συχνότερες παθήσεις του πεπτικού;

Πώς γίνεται η πέψη;

Πεπτικό σύστημα ονομάζεται το σύνολο των οργάνων με τα οποία γίνεται η πέψη, η διαδικασία με την οποία ο οργανισμός μας παίρνει από τις τροφές το νερό και τα θρεπτικά συστατικά. Τα βασικά όργανα του πεπτικού συστήματος είναι το στόμα, ο φάρυγγας, ο οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό και το παχύ έντερο, το ήπαρ, η χοληδόχος κύστη και το πάγκρεας.

Κατά την είσοδο στο στόμα οι τροφές λειοτριβούνται με τη μάσηση. Η ύπαρξη επομένως υγιών δοντιών και ούλων είναι βασικής σημασίας. Με την μάσηση διευκολύνεται η καλύτερη επαφή της τροφής με τα πεπτικά υγρά αργότερα. Η καλή επομένως μάσηση τροφών είναι επίσης βασική σημασία.

Στην συνέχεια η τροφή αναμιγνύεται με το σάλιο το οποίο περιέχει την α-αμυλάση, η οποία διασπά το άμυλο των τροφών σε γλυκόζη και βοηθά τη μάσηση, την κατάποση και την αίσθηση της γεύσης. 

Στη συνέχεια, περνάει στον φάρυγγα και από εκεί στον οισοφάγο. Αυτός εκκρίνει βλέννα, η οποία βοηθά απο την μία να διευκολύνεται η κατάποση της στροφής και απο την άλλην να εμποδίσει τα υγρά του στομάχουν που πολλές φορές παλινδρομούν προς τα πάνω (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση).

Μετά την δίοδο από τον οισοφάγο, η τροφή σε μορφή μπουκιάς εισέρχεται στο στόμαχο. Εκεί το γαστρικό υγρό που αναφέραμε περιέχει σημαντικές ποσότητες υδροχλωρικού οξέος (HCL), το οποίο διασπά τις πρωτεΐνες των τροφών άμεσα είτε έμμεσα. Επίσης, καταστρέφει τα περισσότερα μικρόβια των τροφών και του νερού και έτσι προστατεύεται ο οργανισμός από μολύνσεις. Η υπερβολική έκκριση γαστρικού υγρού είναι ικανό να προκαλέσει πεπτικό έλκος, τόσο στο στομάχι ή του αρχικού τμήματος του λεπτού εντέρου.

Με την είσοδο του χυμού στο λεπτό έντερο γίνεται ανάμειξη με:

- Παγκρεατικό υγρό: Περιέχει ένζυμα που είναι υπεύθυνα για την πέψη των πρωτεϊνών (πρωτέασες), υδατανθράκων (α-αμυλάση) και λιπών (παγκρεατική λιπάση).

- Χολή: Περιέχει χολικά οξέα και άλατα τα οποία διαλύουν το λίπος της τροφής.

- Εντερικό υγρό: Διασπά σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό τα ήδη διασπασμένα θρεπτικά συστατικά έτσι ώστε να απορροφηθούν.

Όταν τα τρόφιμα είναι χαλασμένα, τα προϊόντα που παράγονται ερεθίζουν τα ευαίσθητα τοιχώματα του εντέρου. Το έντερο, τότε, προσπαθεί είτε να απαλλαγεί απ’ αυτές βιαστικά, γεγονός που προκαλεί διάρροια, είτε να εμποδίσει με μια σπασμωδική σύσπαση την κίνηση τους, πράγμα που προκαλεί δυσκοιλιότητα.

Πώς αντιμετωπίζω τις παθήσεις του πεπτικού συστήματος;

Όπως αναφέραμε παραπάνω στην διαδικασία της πέψης, υπάρχουν διάφορα προβλήματα και παθήσεις του πεπτικού που χρειάζονται προσοχή. Αναφέραμε συγκεκριμένα την γαστροισοφαφική παλινδρόμηση, το πεπτικό έλκος, την διάρροια και την δυσκοιλιότητα. Ας δούμε πώς μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε φυσικά.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από συμπτώματα, τα οποία μπορούν να είναι ήπια στην αρχή, αλλά μπορεί να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου. Η συμπτωματολογία της είναι πολύ χαρακτηριστική και περιλαμβάνει καούρα, κάψιμο ή πόνος στο στήθος, αίσθηση ότι το φαγητό έχει κολλήσει πίσω από το στήθος, Αναγωγές φαγητού ή όξινων υγρών από το στομάχι, Αίσθημα φουσκώματος κα.

 Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ώστε να μπορέσουμε να ανακουφιστούμε σε ένα μεγάλο βαθμό από τα συμπτώματά της και οι πιο απλές και εύκολες λύσεις είναι:

- Να καταναλώνουμε μικρές μερίδες. Όσο περισσότερη τροφή έχουμε στο στομάχι μας, τόσο πιθανότερο είναι το ενδεχόμενο της παλινδρόμησης. Επίσης, να τρώμε ήρεμα, αργά και να μασάμε πολύ καλά την τροφή. Η βιαστική κατανάλωση τροφής δυσκολεύει την διαδικασία της πέψης και μπορεί να προκαλέσει παλινδρόμηση.

- Να μην καταναλώνουμε τροφές που επιδεινώνουν την παλινδρόμηση. Τέτοιες είναι: ο καφές, οι πίτες, το αλκοόλ, τα ροφήματα με ανθρακικό, οι ξινές τροφές όπως το ξύδι, τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ, λεμόνι), οι πικάντικες τροφές, καθώς και η ντομάτα και η σάλτσα ντομάτας. Αντί γι αυτά, προτιμήστε τρόφιμα, όπως χυμός αλόης που ανακουφίζει από την καούρα και την Μαστίχα Χίου που έχει ευεργετική δράση στο στομάχι σας. 

- Να χάνουμε περιττό βάρος. Η απώλεια βάρους, εκτός από όλα τα άλλα οφέλη, θα συντελέσει και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της παλινδρόμησης.

- Να αποφεύγουμε να ξαπλώνουμε αμέσως μετά το φαγητό. Το ιδανικό είναι να ξαπλώνουμε περίπου 2 ώρες μετά το φαγητό με 2 μαξιλάρια πίσω από την πλάτη ώστε ο οισοφάγος να είναι πιο ψηλά από το στομάχι.

- Φυτικά συμπληρώματα διατροφης που εμφανίζουν προληπτική και θεραπευτική δράση και έχουν την  ικανότητα να δημιουργούν ένα προστατευτικό-αντιόξινο φιλμ στον βλεννογόνο του οισοφάγου και του στομάχου. 

- Θεραπεία με προβιοτικά.  Βελτιώνουν το αίσθημα δυσπεψίας, καούρας, και ναυτίας. 

Πεπτικό έλκος

Το πεπτικό έλκος έχει δύο μορφές. Το έλκος του στομάχου (μια πληγή στο εσωτερικό τμήμα του τοιχώματος του στομάχου) και το έλκος του δωδεκαδάκτυλου (μια πληγή στο ανώτερο τμήμα του λεπτού εντέρου ακριβώς μετά την εξοδο του στομάχου). Η δεύτερη περίπτωση γενικά συναντάται πιο συχνά. Ο πόνος είναι το πιο κοινό σύμπτωμα και εμφανίζεται με τα γεύματα ή λίγο μετά τα γεύματα.  Η κύρια αιτία των πεπτικών ελκών είναι η βακτηριακή μόλυνση με το ελικοβακτηρίδιο του πυλώρου (Helicobacter pylori). Φυσικά αυτό δεν αποκλείει ότι και η υπερβολική έκκριση υδροχλωρικού οξέος στο εσωτερικό του στομάχου παίζει σημαντικό ρόλο. Έχει κάποιο ρόλο η διατροφή στην αντιμετώπιση του πεπτικού έλκους;

Σκοπός της διατροφικής θεραπείας στο πεπτικό έλκος είναι η μείωση της υπερέκκρισης των γαστρικών υγρών, ώστε να περιορισθεί ο πόνος. Ορισμένα τρόφιμα, όπως είναι τα πικάντικα, τα όξινα και τα πολύ λιπαρά, τα οποία επιδρούν άμεσα στο βλεννογόνο του στομάχου και τον ερεθίζουν, απαγορεύονται. Αυτά είναι για πράδειγμα, τα τηγανιτά τρόφιμα, λεμόνι, καυτερές πιπεριές, σοκολάτα, καφές, αναψυκτικά, μπαχαρικά κα.

Η επαρκής πρόσληψη φυτικών ινών είναι εξαιρετικής σημασίας στη διαχείριση του πεπτικού έλκους. Οι φυτικές ίνες δρουν σαν ρυθμιστές της οξύτητας, μειώνοντας τη συγκέντρωση των χολικών οξέων στο στομάχι, αλλά και το χρόνο διέλευσης της τροφής από τον πεπτικό σωλήνα. 

Φαίνεται ότι τα προβιοτικά έχουν κάποια αξία στη θεραπευτική διαχείριση του πεπτικού έλκους, κυρίως όταν συνυπάρχει λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο. Αν και οι προβιοτικοί μικροοργανισμοί δεν επιδρούν άμεσα στο ελικοβακτηρίδιο, έχουν την ικανότητα να μειώνουν το βακτηριακό φορτίο και επομένως να μετριάζουν τα συμπτώματα. Επιπλέον, μετριάζουν τις παρενέργειες της ισχυρής αντιβιοτικής θεραπείας που χορηγείται για την εξάλειψη του ελικοβακτηριδίου. 

Διάρροια

Τις περισσότερες περιπτώσεις η διάρροια υποχωρεί μόνη της, ταυτόχρονα με την αποβολή από τον οργανισμό της μολυσμένης τροφής. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κι εμείς κάποια πράγματα για να ανακουφιστούμε από το ενοχλητικό σύμπτωμα.

1. Καταναλώνουμε υγρά. Φροντίζουμε να καταναλώνουμε επαρκή ποσότητα υγρών τακτικά αλλά σε μικρές ποσότητες, προκειμένου να αποφύγουμε τη διάρροια και να αναπληρώσουμε τα χαμένα υγρά και ηλεκτρολύτες. Εκτός από το νερό, μπορούμε να καταναλώσουμε ζωμούς, ηλεκτρολύτες και τσάι.

2. Καταναλώνουμε τρόφιμα με φυτικές ίνες. Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση. Για αυτό μπορούμε να καταναλώνουμε τρόφιμα, όπως είναι το ρύζι, οι πατάτες, τα ζυμαρικά, οι ώριμες μπανάνες, τα μήλα, βραστό κοτόπουλο χωρίς πέτσα και το ψωμί.

3. Αποφεύγουμε τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά, λιπαρά ή τηγανητά τρόφιμα, ωμά λαχανικά, μπαχαρικά και τρόφιμα ολικής αλέσεως και δημητριακά. Όλα τα παραπάνω μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Επίσης, καλό είναι να αποφεύγουμε τροφές και ροφήματα με καφεΐνη, όπως είναι η σοκολάτα, ο καφές, το τσάι με μεγάλη περιεκτικότητα σε καφεΐνη και φυσικά τα αναψυκτικά.

Δυσκοιλιότητα

Η δυσκοιλιότητα συνήθως θεωρείται ως η αφόδευση με συχνότητα χαμηλότερη από 2-3 φορές την εβδομάδα ή η αφόδευση με σημαντική δυσκολία που συνοδεύεται με πόνο και καταπόνηση. Τα κυριότερα αίτια της δυσκοιλιότητας είναι η φτωχή σε φυτικές ίνες διατροφή, η ανεπαρκής ενυδάτωση του οργανισμού, η παράβλεψη της επιθυμίας για τουαλέτα, το άγχος, τα ταξίδια και γενικότερα η αλλαγή των εντερικών συνηθειών, η καθιστική ζωή, αλλά και η έλλειψη συστηματικής, φυσικής δραστηριότητας. Επίσης, η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι συνέπεια παθήσεων και καταστάσεων όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, η εγκυμοσύνη και η χρήση φαρμάκων.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι η δυσκοιλιότητα είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, το οποίο απαιτεί παρακολούθηση, ώστε να αποκαλυφθεί η αιτία που το προκαλεί. Ωστόσο, μερικοί απλοί τρόποι που μπορεί να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα είναι οι παρακάτω:

- Κατανάλωση φυτικών ινών. Οι διαλυτές φυτικές ίνες έχουν την ιδιότητα να απορροφούν το νερό και να δημιουργούν ένα δευτερεύον υγρό. Αυτό το υγρό συμβάλλει στη βελτίωση κοπράνων αλλά και στην πιο εύκολη έξοδό τους. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες, από την άλλη, σε «συνεργασία» με το νερό, οδηγούν σε αύξηση του όγκου των κοπράνων, γεγονός που ανακουφίζει από την δυσκοιλιότητα, καθώς αυτά μπορούν να απορριφθούν πιο εύκολα.

Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες είναι τα όσπρια, το καστανό ρύζι, τα ζυμαρικά ολικής άλεσης, ο αρακάς, τα φασολάκια και οι μπάμιες. Επίσης, πολλές φυτικές ίνες θα βρείτε σε φρούτα, όπως είναι οι μπανάνες, το αβοκάντο, το αχλάδι και το μήλο. Καλό είναι, να καταναλώνονται με τη φλούδα. Τέλος, λαχανικά, όπως το μπρόκολο, το λάχανο, το σπανάκι και το καρότο είναι πλούσια σε φυτικές ίνες.

- Αύξηση κατανάλωσης υγρών. Η ενυδάτωση του οργανισμού συμβάλλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Επαρκή ενυδάτωση μας προφέρει φυσικά το νερό, οι χυμοί και το γάλα χαμηλών λιπαρών.

- Αύξηση άσκησης. Η άσκηση ενεργοποιεί και αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου κι έτσι βοηθάει σημαντικά στη δυσκοιλιότητα. Παράλληλα, αν η γυμναστική συνδυαστεί με την κατανάλωση προβιοτικών, θα μεγιστοποιήσει τα θετικά αποτελέσματα.

- Προβιοτικά. Μπορούν να ληφθούν είτε από τροφές είτε μέσω συμπληρωμάτων διατροφής. Εδραίουν στο έντερο και συμβάλλουν ενεργά στη σωστή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και κατ΄επέταση ολόκληρου του ανοσοποιητικού. Έρευνες δείχνουν ότι τα προβιοτικά είναι επαραίτητα για την ισορρόπηση και ενίσχυση της μικροχλωρίδας του εντέρου. 

Συμπέρασμα: Οι παθήσεις που συνδέονται με το πεπτικό σύστημα είναι πολλές και θα πρέπει να τονίσουμε πως όταν έχουμε ενοχλήσεις ή πόνο, και ειδικά αν είμαστε διαβητικοί, θα πρέπει να απευθυνθούμε άμεσα στον γενικό – οικογενειακό γιατρό μας. Δεν ξεχνάμε ότι η διατροφή πάιζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπισή τους, γι΄αυτό ακολουθούμε τις διατροφικές συμβουλές που θα μας δώσει ο ειδικός. 

Το Heals.gr προτείνει:

1. Almora Plus Reflux Repair Εξειδικευμένη φόρμουλα που σχηματίζει ένα ανθεκτικό προστατευτικό φιλμ που προστατεύει το βλεννογόνο από ερεθιστικούς παράγοντες και μειώνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
 

2. Bifolac Restore Adults Συμπλήρωμα Διατροφής Με Υψηλή Συγκέντρωση Προβιοτικών, 30 Κάψουλες. Το Bifolac Restore είναι είναι ένα συμπλήρωμα διατροφής με 11 διαφορετικά προβιοτικά στελέχη, ειδικά σχεδιασμένο για την ενίσχυση της υγείας του πεπτικού συστήματος των ενηλίκων και των ηλικιωμένων. 

 

3. LactoLevure με 4 προβιοτικα, 10 Κάψουλες.  Το Unipharma Lacto Levure περιέχει 4 δραστικά προβιοτικά στελέχη (Saccharomyces Boulardii - Bifidobacterium Lactis - Lactobacillus Acidophillus - Lactobacillus Plantarum), που βοηθούν την εξισορρόπηση της εντερικής χλωρίδας και τη καλή εντερική λειτουργία.  Δυσκολία πέψης, φούσκωμα, μετεωρισμό και μεταβολές στην κινητικότητα του εντέρου (διάρροια ή δυσκοιλιότητα)

4. Protexin Lepicol Συμπλήρωμα Διατροφής με Φυτικές Ίνες, Προβιοτικά και Πρεβιοτικά, 180 gr. Το Lepicol είναι ένα 100% φυσικό προϊόν με φυτικές ίνες από ψύλλιο, προβιοτικά και πρεβιοτικά. 

Πηγές:

1. https://diaitologos.com/katastaseis-ygeias/peptiko-systima-apo-ti-apoteleitai-kai-pos-leitoyrgei/

2. https://www.11311.gr/2019/01/23/pathiseis-tou-peptikou-susthmatos/

3. https://www.mednutrition.gr/portal/ygeia/pathiseis-peptikoy/7553-peptiko-elkos-pos-tha-to-antimetopisete

4. https://proctologycenter.gr/symvoules-kata-tis-dyskoiliotitas/