Ινσουλίνη: Πώς λειτουργεί στον οργανισμό μας;

Τι είναι η ινσουλίνη;

Η ινσουλίνη παίζει σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων και στον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα. Βοηθάει το σώμα να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη από τα γεύματα ή να την αποθηκεύσει για μελλοντική χρήση. 

Πιο συγκεκριμένα, μετά από ένα γεύμα, βοηθάει την μεταφορά της γλυκόζης στα κύτταρα. Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα γλυκόζης που προσλαμβάνουμε, τόσο περισσότερη ινσουλίνη παράγεται για να την ρυθμίσει. Αν υπάρχει περισσότερη γλυκόζη από αυτή που χρειάζονται τα κύτταρα, η ινσουλίνη την αποθηκεύει στο συκώτι για να χρησιμοποιηθεί αργότερα.

Επιπλέον, εμπλέκεται στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών και των λιπιδίων για την παραγωγή ενέργειας. 

Ποιες παθήσεις σχετίζονται με αυτήν; 

Υπάρχουν κάποιες διαταραχές που σχετίζονται με την έκκριση ή την διαχείρηση της ινσουλίνης. 

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1: Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που συνήθως εμφανίζεται σε παιδική ή εφηβική ηλικία. Ο ίδιος ο οργανισμός μέσω αντισωμάτων που παράγει επιτίθεται και καταστρέφει τα β – κύτταρα του παγκρέατος, τα οποία παράγουν την ινσουλίνη. Ως αποτέλεσμα υπάρχει ελάχιστη ή μηδενική έκκριση ινσουλίνης. 

Τα άτομα με Διαβήτη αυτού του τύπου πρέπει να λαμβάνουν εξωγενώς και εξατομικευμένα ινσουλίνη για να επιβιώσουν. Η εξέλιξη του Διαβήτη τύπου 1 είναι συνήθως σταδιακή και δεν εκδηλώνει ιδιαίτερα συμπτώματα. Ο οργανισμός έχει ήδη ξεκινήσει την ανοσολογική αντίδραση προς τα β- κύτταρα του παγκρέατος πολύ πριν γίνει εμφανές οποιοδήποτε σύμπτωμα. Οι ινσουλινοεξαρτώμενοι διαβητικοί είναι πιο επιρρεπείς στην αύξηση του βάρους, καθώς η ποσότητα της ινσουλίνης που λαμβάνουν σχετίζεται με την ποσότητα γλυκόζης που απορροφάται από τα κύτταρα, η οποία αποθηκεύεται ως λίπος έχοντας ως συνέπεια την αύξηση του βάρους.

Σακχαρώδης Διαβήτης  τύπου 2: Είναι μια χρόνια νόσος που εμφανίζεται, όταν το πάγκρεας δεν παράγει την απαιτούμενη ποσότητα ινσουλίνης ή ο ίδιος ο οργανισμός δε μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Οι ασθενείς με Διαβήτη τύπου 2 έχουν συνυπάρχουσες ασθένειες, όπως καρδιακή νόσο και υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) ή δυσλιπιδαιμία (όπως υψηλά τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL χοληστερόλη και αυξημένη LDL χοληστερόλη). Επίσης, οι ασθενείς με Διαβήτη τύπου 2 είναι πιθανό να έχουν «μεταβολικό σύνδρομο» δηλαδή συνύπαρξη των περισσότερων από τις προαναφερθείσες καταστάσεις, σε συνδυασμό. Στα άτομα με διαβήτη τύπου 2 η ινσουλίνη δε λείπει εντελώς, απλώς δεν είναι τόση όση χρειάζονται. Έτσι αρκετοί από αυτούς μπορεί να μην χρειαστούν ποτέ ινσουλινοθεραπεία και άλλοι να καθυστερήσουν πολύ. 

Συμπτώματα που παρουσιάζουν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη: τομές και μώλωπες που αργούν να επουλωθούν, αιμωδίες στα χέρια ή στα πόδια, θαμπή όραση, κόπωση, ξηρότητα και κνησμός δέρματος (φαγούρα), υποτροπιάζουσες ή συχνές λοιμώξεις, όπως λοιμώξεις του δέρματος, των ούλων και της ουροδόχου κύστης,ευερεθιστότητα, αυξημένη δίψα, πείνα και διούρηση. Η φροντίδα των ποδιών για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη είναι απολύτως απαραίτητη. Η φροντίδα διαβητικού ποδιού πρέπει να είναι επιμελής και συχνή, ενώ τα προϊόντα πρέπει να είναι κατάλληλα για το διαβητικό πόδι. 


Αντίσταση στην ινσουλίνη: Όπως αναφέραμε όταν τρώμε κάτι, το πάγκρεας εκκρίνει ινσουλίνη.  Αυτή συνδέεται στα κύτταρα, όπου τους δίνει το σήμα να απορροφήσουν τη γλυκόζη στο εσωτερικό τους. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι η κατάσταση, όπου τα κύτταρα μας στην προσπάθεια τους να προστατευτούν από την αυξημένη διάθεση γλυκόζης στον οργανισμό, μειώνουν την απόκριση τους σε αυτήν την ορμόνη. 

Ως αποτέλεσμα, το πάγκρεας παράγει περισσότερη ινσουλίνη για να βοηθήσει τη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα μας. Εφόσον το πάγκρεας είναι σε θέση να παράγει αρκετή ποσότητα, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα θα παραμείνουν σε φυσιολογικά επίπεδα. 

Αυτό είναι το προ-διαβητικό στάδιο, το οποίο συνήθως διαρκεί αρκετά χρόνια. Είναι το στάδιο όπου προκύπτουν σημαντικές βλάβες στον οργανισμό, από την αυξημένη έκκρισης ινσουλίνης.  Σταδιακά, συνήθως σε διάστημα ετών, η αυξημένη έκκριση ινσουλίνης καταβάλει το πάγκρεας, το οποίο δεν καταφέρνει να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες έκκρισης ινσουλίνης. Καθώς μειώνεται η ικανότητα του οργανισμού να παράγει ινσουλίνη, τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα αυξάνονται σταδιακά, μέχρι την εκδήλωση διαβήτη τύπου 2. 

Η αντίσταση στην ινσουλίνη, εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία μας. Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση του βάρους και την εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή περιοχή. Επίσης, μπορούν να προάγουν φλεγμονές και αυξημένο κίνδυνο για αυτοάνοσα νοσήματα. (θυρεοειδής, αναπαραγωγικό σύστημα, επινεφρίδια), επιταχύνουν το γήρας, προάγουν την αθηρωμάτωση και οδηγούν σε ανάπτυξη πληθώρας νοσημάτων και έκπτωση της υγείας.

Ποιες είναι οι θεραπείες;

Όπως προαναφέραμε ο διαβήτης τύπου 1 θεραπέυεται αποκλειστικά με χορήγηση ινσουλίνης εξωγενώς. Δύο είναι οι μέθοδοι για την πρόσληψη ινσουλίνης. Είτε μέσω ένεσης, είτε μέσω αντλίας ινσουλίνης. Η ενέσιμη ινσουλίνη μπορεί να χορηγηθεί μέσω προγεμισμένων ή επαναχρησιμοποιούμενων πενών. 

Οι ασθενείς με Διαβήτη τύπου 2 συνήθως ξεκινούν με αντιδιαβητικά δισκία από το στόμα, αλλά με τον καιρό είναι πιθανό ότι θα χρειαστεί να περάσουν σε άλλους τρόπους ελέγχου του σακχάρου τους. Επίσης η σωστή διατροφή με τακτικό πρόγραμμα γευμάτων και η μέτρια, σωματική συστηματική άσκηση συμβάλλουν σημαντικά στον έλεγχο των επιπέδων της γλυκόζης και στη διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας. Ορισμένα συμπληρώματα διατροφής μπορούν επίσης να μας βοηθήσουν. Όμως πρέπει να βεβαιωθούμε ότι παίρνουμε τα κατάλληλα για εμάς, αφού συζητήσουμε με το γιατρό μας.

Συμπέρασμα:  Η ινσουλίνη είναι κρίσιμη ορμόνη για τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και το μεταβολισμό. Η υπερβολική της παραγωγή ή η αντίσταση συνδέεται με προβλήματα υγείας, επομένως η κατανόηση και διαχείριση της είναι σημαντική για την πρόληψη νοσημάτων.