Ημικρανία: Συμπτώματα, Τύποι, Αίτια και Αντιμετώπιση

Σε όλους μας έχει τύχει να νιώσουμε ένα πολύ δυνατό πονοκέφαλο, διαφορετικό από τους υπόλοιπους. Ταυτόχρονα ένα αίσθημα ναυτίας να μας κατακλύζει και ζάλη που συνοδεύεται από ευαισθησία στο φως και τους ήχους. Όλη αυτή η δυσάρεστη κατάσταση ονομάζεται ημικρανία και ταλαιπωρεί 1 στους 5 ενήλικες παγκοσμίως! Τι είναι όμως ακριβώς η ημικρανία, γιατί μας συμβαίνει και πως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε βρίσκονται σε αυτό το άρθρο. Ας τα δούμε αναλυτικά.  

Τι είναι η ημικρανία;

Η ημικρανία είναι μία διαταραχή του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και αφορά άτομα όλων των ηλικιών με επικράτηση στο γυναικείο φύλο. Ανάλογα με τη συχνότητα εμφάνισης κεφαλαλγιών σε μηνιαία βάση η ημικρανία διακρίνεται σε δύο κύριες κατηγορίες: την επεισοδιακή (1-14 μέρες ημικρανίας/μήνα) και τη χρόνια (περισσότερες από 15 μέρες κεφαλαλγίας/μήνα για περισσότερους από 3 μήνες από τις οποίες στις 8 μέρες/μήνα εντοπίζονται επεισόδια ημικρανίας). Η ημικρανία μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικά αίτια και επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ασθενών επιβαρύνοντας τόσο την κοινωνική και εργασιακή ζωή, όσο και την οικογενειακή δραστηριότητα.  

Ποια είναι τα συμπτώματα; 

Η ημικρανία εκδηλώνεται ως εξής: 

Σε πρώτη φάση εμφανίζονται ορισμένα «προειδοποιητικά σημεία», όπως αδιαθεσία, έντονη κόπωση, ευερεθιστότητα και αυξημένη δίψα. Σε δεύτερο στάδιο εκδηλώνεται η «αύρα», δηλαδή έντονες οπτικές διαταραχές (μαύρα στίγματα, φωτεινά σήματα σαν προβολέας και σκοτοδίνη). Η αύρα μπορεί να εμφανιστεί και πριν την έναρξη της κεφαλαλγίας και να διαρκέσει από μερικά λεπτά έως και μία ολόκληρη ώρα. Έπειτα, ξεκινά ένας μέτριος ή μεγάλης έντασης πόνος που εντοπίζεται κυρίως στο μέτωπο και τον κρόταφο και συνοδεύεται από ίλιγγο, ναυτία, ή/και ευαισθησία στο φως και το θόρυβο. Το στάδιο αυτό μπορεί να διαρκέσει από 4 έως και 72 ώρες και ο ασθενής συνίσταται να βρίσκεται ξαπλωμένος και να αποφεύγει τους εξωγενείς παράγοντες που πυροδοτούν το ημικρανικό επεισόδιο, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί ο πόνος.  

Η φάση της ύφεσης είναι το τελικό στάδιο της ημικρανίας και περιγράφεται από πολλούς ως αίσθημα «hangover» ή «brain fog». Ο πόνος και τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν σταδιακά και ο ασθενής αισθάνεται πλέον εξουθενωμένος.    

Τύποι ημικρανίας

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ημικρανίας, με επικρατέστερους στον πληθυσμό τους παρακάτω: 

Ημικρανία με αύρα: Είναι ένας τύπος ημικρανίας που περιλαμβάνει αισθητηριακές διαταραχές, όπως περιγράφηκαν παραπάνω. Ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί μούδιασμα/μυρμήγκιασμα στο ήμισυ του προσώπου ή του σώματος και δυσκολία στην ομιλία, λίγο πριν ξεκινήσει ο οξύς πονοκέφαλος.  

Ημικρανία χωρίς αύρα: Το 70-75% των ασθενών με ημικρανία δεν έχει κάποιο προειδοποιητικό επεισόδιο αύρας. Ο τύπος αυτός ημικρανίας χαρακτηρίζεται από μέτριους έως σοβαρούς πονοκεφάλους στη μία πλευρά του κεφαλιού. Η κεφαλαλγία σε αυτή την περίπτωση συνοδεύεται από συμπτώματα όπως ναυτία, ευαισθησία στο φως και τον ήχο.  

Σιωπηλή ημικρανία: Η Διεθνής Εταιρία Κεφαλαλγίας ονομάζει τον συγκεκριμένο τύπο ημικρανίας «τυπική αύρα χωρίς πονοκέφαλο». Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει αύρα και ορισμένα από τα συμπτώματα της ημικρανίας, μείον τον χαρακτηριστικό πονοκέφαλο. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι εξίσου εξασθενητικά και περιλαμβάνουν ναυτία, έντονη ζάλη και ευαισθησία στα φωτεινά σήματα και τους θορύβους.   

Χρόνια Ημικρανία: Πρόκειται για μία νευρολογική κατάσταση όπου το άτομο εμφανίζει επεισόδια ημικρανίας 15 ή περισσότερες μέρες τον μήνα για τουλάχιστον τρεις μήνες, με τουλάχιστον οκτώ από αυτά τα επεισόδια να πληρούν τα κριτήρια της ημικρανίας.  

Κοιλιακή ημικρανία: Εμφανίζεται κυρίως στα παιδιά και κύριο σύμπτωμα είναι πόνος που εντοπίζεται στην κοιλιακή χώρα, γύρω από τον αφαλό. Εκτός από το κοιλιακό άλγος, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, εμετό, απώλεια όρεξης και χλωμή επιδερμίδα. Συνήθως ο πόνος στο κεφάλι απουσιάζει. Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από 2 έως και 72 ώρες, ενώ τα αίτια είναι κυρίως κληρονομικά.   

Αίτια ημικρανίας

Ορισμένοι από τους παράγοντες που πυροδοτούν μια κρίση ημικρανίας είναι: 

• Το έντονο στρες και η «πίεση» της καθημερινότητας
• Η έλλειψη ύπνου ή/και οι συνεχείς αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου
• Η σωματική κόπωση, οι απότομοι θόρυβοι και το έντονο φως
• Οι κλιματικές αλλαγές
• Ορισμένα ποτά και φαγητά, όπως το κόκκινο κρασί, ο καφές και τα επεξεργασμένα τρόφιμα
• Γενετικοί παράγοντες 
• Ορμονικές διαταραχές, όπως αυτές που προκαλούνται λίγο πριν ή/και κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσεως, της εμμηνόπαυσης και της κύησης στις γυναίκες
• Ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντισυλληπτικά, τα φάρμακα για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και τα αντικαταθλιπτικά 

Αντιμετώπιση ημικρανίας 

Η συμπτωματική θεραπεία της ημικρανίας ξεκινά με χορήγηση ήπιων αναλγητικών, όπως η παρακεταμόλη και η ασπιρίνη και συνεχίζει με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Στην περίπτωση που τα επεισόδια ημικρανίας επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, χορηγούνται ειδικά αναλγητικά χάπια για την ημικρανία που είναι οι τριπτάνες.  

Στη θεραπεία της ημικρανίας θα ήταν συνετό να ακολουθούμε μια συνηθισμένη καθημερινή ρουτίνα στην οποία:  

• να φροντίζουμε οι ώρες της πρωινής αφύπνισης και της νυχτερινής κατάκλισης να έχουν όσο το δυνατόν μικρότερες διακυμάνσεις στη διάρκεια της εβδομάδας
• να μην παραλείπουμε τα τρία βασικά γεύματα της ημέρας και να πραγματοποιούμε πολλά μικρά ενδιάμεσα γεύματα
• να ενυδατωνόμαστε επαρκώς 
• να ασκούμαστε συστηματικά
• να ελαττώσουμε κατά το δυνατό την έκθεσή μας σε οθόνες, όπως smartphones, tablets, υπολογιστές και τηλεόραση. Αν, ωστόσο, αυτό αποτελεί αντικείμενο της εργασίας μας, να κάνουμε συχνές παύσεις και διαλείμματα
• να ελαττώσουμε την κατανάλωση καφεΐνης και αλκοολούχων ποτών και
• να διαχειριστούμε το άγχος και το στρες της καθημερινότητας, με δραστηριότητες που μας προσφέρουν χαλάρωση