Συντακτική ομάδα του heals, 18-08-2023 Όλοι οι συγγραφείς

Έρπης Ζωστήρας: Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς θα απαλλαγώ μέσω της διατροφής;

Σίγουρα έχουμε ακούσει κάποιον να αναφέρεται στον έρπη ζωστήρα και έχουμε αναρωτηθεί σε τι αναφέρεται. Παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην κατανόηση και την αντιμετώπιση αυτού του ιού, παραμένει ένα θέμα μεγάλης σημασίας για τον τομέα της υγείας. Πάμε να δούμε τι είναι, ποιες ομάδες ανθρώπων παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο, ποια είναι τα συμπτώματα και πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε.

Πίνακας Περιεχομένων

1. Τι είναι ο έρπης ζωστήρας;
2. Ποια είναι τα συμπτώματα;
3. Πώς μεταδίδεται;
4. Ποιες είναι οι επιπλοκές;
5. Πώς θα τον αντιμετωπίσω;
6. Τρόφιμα και συμπληρώματα που βοηθούν στην πρόληψη και αντιμετώπιση του

Τι είναι ο έρπης ζωστήρας;

Ο έρπης ζωστήρας είναι μία ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό varicella zoster (VZV). Ο συγκεκριμένος ιός την πρώτη φορά που μας προβάλλει, προκαλεί την ανεμοβλογιά. Αφού εξουδετερωθεί από το ανοσοποιητικό μας, βρίσκει καταφύγιο στο νευρικό σύστημα, οπού μπορεί να μείνει εκεί σε λανθάνουσα κατάσταση (ανενεργός) για πολλά χρόνια. Υπάρχει περίπτωση όμως να ενεργοποιηθεί κάποια στιγμή, και ακολουθώντας τα νευρικά μονοπάτια του οργανισμού, να «ζώσει» το δέρμα με την κλινική μορφή του έρπητος ζωστήρα.

Αν και δεν είναι γνωστή η ακριβής αιτία που ενεργοποιεί τον ιό, έχει φανεί πως ορισμένες ομάδες ατόμων παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Τα άτομα που διατηρούν υψηλό επίπεδο ανοσίας σπάνια αναπτύσσουν έρπητα ζωστήρα. Συνήθως προσβάλει άτομα με εξαντλημένο ανοσοποιητικό, λόγω άγχους, χρήσης φαρμάκων (ανοσοκατασταλτικών), οξείας ή χρόνιας ασθένειας, ή κακοήθειας, και γενικά άτομα από 50 ετών και άνω.

Η κύρια αιτία εμφάνισης του έρπητος ζωστήρα θεωρείται πως είναι η αποτυχία του ανοσοποιητικού συστήματος να ελέγξει τη λανθάνουσα αναπαραγωγή του ιού.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα πρώτα συμπτώματα του είναι:

πυρετός,
ρίγος,
αίσθημα κόπωσης,
πονοκέφαλος,
φωτοευαισθησία,
ναυτία,
μυϊκοί πόνοι,
κάυσος
και μούδιασμα

Έπειτα, σειρά έχουν τα δερματικά συμπτώματα που αποτελούν και την πιο ενοχλητική φάση της λοίμωξης. Το εξάνθημα με φυσαλίδες που εμφανίζεται διαρκεί 7-10 μέρες και εξελίσσεται ως εξής: αρχικά κόκκινες κηλίδες, πάνω στις οποίες σχηματίζονται σταδιακά φυσαλίδες με υγρό, οι οποίες στην πορεία σπάνε και στο τέλος αποκτούν κρούστα. Το εξάνθημα προκαλεί έντονο διαπεραστικό πόνο, συνεχόμενο ή διαλείπων, και κνησμό.

Τη διάγνωση διευκολύνει η κατανομή του εξανθήματος, που ουσιαστικά ακολουθεί τη διαδρομή του νεύρου όπου «κρυβόταν» τόσο καιρό ο ιός. Χαρακτηριστικό του είναι ότι «ζώνει» τη μία πλευρά του σώματος (εξού και το όνομά του έρπης ζωστήρας), δείχνοντας ιδιαίτερη προτίμηση στα πλευρά, την οσφυϊκή περιοχή και το πρόσωπο.

Ο πόνος που προκαλείται οφείλεται σε φλεγμονή των προσβεβλημένων από τον ιό νεύρων. Ακόμα και μετά την ανάρρωση από έρπη ζωστήρα πολλοί ασθενείς συνεχίζουν να υποφέρουν από αυτόν τον πόνο μέτριας ή και σοβαρής έντασης, γνωστό ως μεθερπητική νευραλγία. Μετά την πάροδο του εξανθήματος υπάρχει υπερμελάγχρωση στην περιοχή, καθώς και νευραλγία, η οποία αποκαθίσταται σταδιακά μετά από πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πώς μεταδίδεται;

Ο έρπης ζωστήρας δεν θεωρείται ιδιαίτερα μεταδοτική νόσος. Ο ασθενής μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε οποιονδήποτε δεν έχει περάσει ανεμοβλογιά. Η μετάδοση όμως συμβαίνει συνήθως όταν κάποιος έρθει σε επαφή με τις ανοιχτές πληγές του ασθενούς. Το άτομο αυτό αρχικά θα εμφανίσει ανεμοβλογιά, και ίσως μελλοντικά έρπητα ζωστήρα. Μέχρι οι φυσαλίδες να καλυφθούν με κρούστα, ο ασθενής θα πρέπει να αποφεύγει τη σωματική επαφή ιδιαίτερα με νεογέννητα, εγκύους και όσους έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.

SOS: Απαγορεύεται η έκθεση στον ήλιο η οποία θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση αλλά και το μπάνιο σε θάλασσα και πισίνα για την αποφυγή μετάδοσης του ιού σε υγιή άτομα.

Ποιες είναι οι επιπλοκές;

Μετά το πέρας της λοίμωξης υπάρχει περίπτωση να εμφανιστούν στον οργανισμό διάφορες επιπλοκές όπως:

Μεθερπητική νευραλγία, δηλαδή έντονος χρόνιος νευροπαθητικός πόνος που προκαλείται λόγω της βλάβης στα νεύρα που προσβάλλει ο ιός.
Βλάβες στην όραση λόγω προσβολής του οφθαλμικού τμήματος του τρίδυμου νεύρου.
Βλάβες σε άλλα εσωτερικά όργανα όπως ηπατίτιδα, εγκεφαλίτιδα, πνευμονία.
Άλλες επιπλοκές όπως κρανιακές νευροπάθειες, πολυνευρίτιδα, μυελίτιδα, άσηπτη μηνιγγίτιδα ή μερική παράλυση του προσώπου που εμφανίζονται λόγω της συμμετοχής του νευρικού συστήματος.

Πώς θα τον αντιμετωπίσω;

Παρόλο που ο έρπης ζωστήρας δεν θεραπεύεται, η έγκαιρη αντιμετώπισή του – μέσα στις πρώτες 72 ώρες από τον σχηματισμό φυσαλίδων – είναι σημαντική για την ταχύτητα επούλωσης των βλαβών, τον περιορισμό του πόνου και την πρόληψη των επιπλοκών. Τα αντιιϊκά φάρμακα aciclovir, valaciclovir και famciclovir σε μορφή δισκίου ή κρέμας αποτελούν θεραπείες πρώτης γραμμής. Σε γενικές γραμμές, η αγωγή διαρκεί επτά ημέρες και πιθανές παρενέργειες είναι η ναυτία, ο πονοκέφαλος και διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος. Κατά τα άλλα, τα φάρμακα είναι ασφαλή και σε μεγάλο βαθμό ανεκτά. Η δοσολογία διαφοροποιείται για τους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, καθώς τα συγκεκριμένα φάρμακα απεκκρίνονται από τα νεφρά.

Για τον πόνο που σχετίζεται με την οξεία φάση του έρπητα ζωστήρα αλλά και τη μεθερπητική νευραλγία, μπορούν να χορηγηθούν ακόμα αντιεπιληπτικά (gabapentin και pregabalin), οπιοειδή αναλγητικά (hydrocodone και oxycodone), τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (nortriptyline, amitriptyline και desipramine), αναισθητικά τσιρότα λιδοκαΐνης και κρέμα καψαϊκίνης.

Σε επίπεδο πρόληψης, ο εμβολιασμός αποτελεί την καλύτερη επιλογή. Πρώτον, στο Εθνικό Πρόγραμμα εμβολιασμού της Ελλάδας, υπάρχει το εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς για τα βρέφη, το οποίο συστήνεται και στους ενήλικες που δεν εμβολιάστηκαν σε παιδική ηλικία. Επιπλέον τα τελευταία χρόνια έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα εμβολιασμών και ο εµβολιασµός έναντι του έρπητος ζωστήρα. Το εµβόλιο χορηγείται δωρεάν στα άτοµα ηλικίας 60 – 75 ετών, ανεξάρτητα από το αν έχουν προηγουμένως νοσήσει από έρπη ζωστήρα. Το εμβόλιο δρα ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα κρατώντας τον ιό αδρανή, βοηθώντας έτσι στην προστασία από τον έρπητα ζωστήρα. Παρόλα αυτά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσει ενεργή νόσο απο VZV, συμπεριλαμβανομένου του πόνου που σχετίζεται με εγκατεστημένο έρπητα ζωστήρα. Το εμβόλιο χορηγείται σε μία δόση μετά από συμβουλή γιατρού, ή φαρμακοποιού.

Τρόφιμα και συμπληρώματα που βοηθούν στην πρόληψη και αντιμετώπιση του

Ωμέγα 3: Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα (λινολεϊκό, EPA, DHA) έχουν σημαντική αντιφλεγμονώδη δράση οπότε βοηθούν στην αντιμετώπιση της φλεγμονής που προκαλείται από τον ιό, αλλά δυστυχώς δεν παράγονται από τον οργανισμό μας, οπότε θα πρέπει να λαμβάνονται μέσω της διατροφής (ψάρια, ξηροί καρποί) ή με τη μορφή συμπληρώματος (έλαιο, κάψουλες).
Βιταμίνες συμπλέγματος Β: Οι συγκεκριμένες βιταμίνες προάγουν την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και έτσι συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της μεθερπητικής νευραλγίας προστατεύοντας τα νεύρα που έχει προσβάλλει ο ιός. Βρίσκονται στα περισσότερα τρόφιμα (αυγά,γαλακτοκομικά, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, κρέας) αλλά μπορούν να χορηγηθούν και με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής.
Λυσίνη: Η λυσίνη είναι ένα αμινοξύ που δεν παράγεται στον οργανισμό, είναι όμως απαραίτητη για την σύνθεση των πρωτεϊνών. Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού οπότε μπορει να χρησιμοποιηθεί στην πρόληψη της εμφάνισης του έρπητος ζωστήρα. Συμπεριλαμβάνεται σε τρόφιμα όπως πουλερικά, όσπρια, λαχανικά.
Βιταμίνη C, εχινάκεια και ριγανέλαιο για ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού.

Συμπέρασμα

Ο έρπης ζωστήρας είναι μια απρόβλεπτη και σοβαρή νόσος που αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες και χρόνιες επιπλοκές στον οργανισμό. Η επιστήμη όμως μας έχει προμηθεύσει με ισχυρά όπλα απέναντι στη νόσο, τόσο στο κομμάτι της πρόληψης όσο και της αντιμετώπισής της. Δύσκολα θα επιτευχθεί εξάλειψη του ιού, όμως με τη σωστή χρήση των κατάλληλων θεραπειών θα καταφέρουμε να μειώσουμε σημαντικά τη μελλοντική της επίπτωση.