Συντακτική ομάδα του heals, 15-05-2024 Όλοι οι συγγραφείς

Εκφύλιση Ωχράς Κηλίδας: Αίτια, Συμπτώματα και Αντιμετώπιση

Η όραση είναι η πιο πολύτιμη αίσθησή μας. Μας επιτρέπει να βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας, τα πρόσωπα των αγαπημένων μας και να απολαμβάνουμε την ομορφιά της φύσης. Δυστυχώς, η εκφύλιση ωχράς κηλίδας έρχεται να απειλήσει αυτό το πολύτιμο δώρο. Πρόκειται για ένα ανατομικό όρο που αφορά το κέντρο του αμφιβληστροειδούς. Πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, επηρεάζοντας σταδιακά την κεντρική όραση και δυσκολεύοντας απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως η ανάγνωση, η οδήγηση και η αναγνώριση προσώπων. Στο άρθρο αυτό θα δούμε ποια είναι τα αίτια που την προκαλούν, με ποια συμπτώματα συνδέεται και πως αντιμετωπίζεται.

Τι είναι η Εκφύλιση Ωχράς Κηλίδας;

Η ωχρά κηλίδα, όπως είπαμε, δεν είναι πάθηση, αλλά ένα ανατομικό τμήμα του οφθαλμού. Βρίσκεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς, του φωτοευαίσθητου ιστού στο πίσω μέρος του ματιού μας, και είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση, αυτή που μας επιτρέπει να διακρίνουμε καθαρά τις λεπτομέρειες, όπως πρόσωπα, γραμμές και χρώματα.

Η εκφύλιση ωχράς κηλίδας προσβάλλει το ζωτικό κομμάτι του ματιού μας, προκαλώντας προοδευτική απώλεια της κεντρικής όρασης. Προσβάλλει συχνότερα άτομα άνω των 60 ετών, όμως μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερες ηλικίες. Εμφανίζεται σε δύο μορφές, την ξηρού και την υγρού τύπου.

Ξηρού τύπου (dry AMD): Είναι ο πιο συχνός τύπος, προσβάλλοντας περίπου 90% των ασθενών. Εξελίσσεται αργά, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται σταδιακά. Δεν υπάρχει θεραπεία, αλλά η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου και να διατηρήσουν την όραση για πολλά χρόνια.

Υγρού τύπου (wet AMD): Είναι λιγότερο συχνή, αλλά πιο σοβαρή, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία απώλεια όρασης. Χαρακτηρίζεται από αγγειογένεση (δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων) κάτω από την ωχρά κηλίδα, που διαρρέουν και προκαλούν βλάβη.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης;

Τα ακριβή αίτια της Εκφύλισης Ωχράς Κηλίδας δεν είναι πλήρως κατανοητά, όμως η έρευνα έχει φέρει στο φως διάφορους παράγοντες, πέρα απο την ηλικία, που σχετίζονται με την εμφάνιση της:

Κάπνισμα: Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερες από 7.000 χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες βλάπτουν τα αιμοφόρα αγγεία, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που τροφοδοτούν με αίμα την ωχρά κηλίδα. Αυτό οδηγεί σε μείωση της ροής του αίματος και οξυγόνωσης στην περιοχή, στερώντας από τα κύτταρα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και προκαλώντας βλάβες.

Κληρονομικότητα: Ορισμένα γονίδια αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης, χωρίς όμως να την προκαλούν άμεσα.

Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία σχετίζεται μεταξύ άλλων με αλλαγές στα επίπεδα ορμονών, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την υγεία των ματιών και να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης.

Υψηλή αρτηριακή πίεση: Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη παραγωγή ελεύθερων ριζών, χημικών ουσιών που βλάπτουν τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς.

Έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία: Η ωχρά κηλίδα περιέχει φωτοϋποδοχείς, τα κύτταρα που ευθύνονται για την όραση. Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να βλάψει και να καταστρέψει αυτούς τους φωτοϋποδοχείς, οδηγώντας σε απώλεια όρασης.

Συμπτώματα

Η Εκφύλιση Ωχράς Κηλίδας δεν προκαλεί πόνο, όμως τα συμπτώματα, αν και σταδιακά, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την όρασή και την ποιότητα ζωής μας.

Ακολουθούν μερικά από τα πιο συχνά:

Θολή όραση: Ίσως δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε πρόσωπα, γραμμές ή λεπτομέρειες, σαν να υπάρχει μια θολή ομίχλη μπροστά από τα μάτια μας.
Σκοτεινές κηλίδες: Μπορεί να βλέπουμε σκοτεινές ή γκρι κηλίδες στο κέντρο του οπτικού μας πεδίου.
Παραμόρφωση γραμμών: Ίσως οι ευθείες γραμμές να μας φαίνονται κυματιστές ή κυρτές.
Δυσκολία στην αναγνώριση χρωμάτων: Τα χρώματα μπορεί να φαίνονται λιγότερο ζωντανά ή ξεθωριασμένα.
Φωτοφοβία: Μπορεί να νιώσουμε ευαισθησία στο έντονο φως.
Δυσκολία στην προσαρμογή στο σκοτάδι: Ίσως χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούμε στο σκοτάδι ειδικά μετά από έκθεση σε φως.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Η αντιμετώπιση της Εκφύλισης Ωχράς Κηλίδας εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο της νόσου. Για την ξηρού τύπου δεν υπάρχει θεραπεία, όμως η έγκαιρη διάγνωση και η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου και να διατηρήσουν σταθερά τα επίπεδα όρασης.

Υγιεινές συνήθειες:

Διακοπή καπνίσματος: Το κάπνισμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου και η διακοπή του μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου.
Υγιεινή διατροφή: Μία διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ψάρια, με μειωμένα κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη, μπορεί να ωφελήσει την υγεία των ματιών μας.
Προστασία από τον ήλιο: Η υπεριώδης ακτινοβολία βλάπτει την ωχρά κηλίδα. Φοράμε πάντα γυαλιά ηλίου με UV 400 και καπέλο όταν εκτιθόμαστε στον ήλιο.
Τακτική άσκηση: Η σωματική άσκηση ωφελεί την υγεία γενικά, συμπεριλαμβανομένης και της υγείας των ματιών.

Συμπληρώματα διατροφής: Σύμφωνα με έρευνες, ορισμένα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνονται μέσω συμπληρωμάτων, μπορεί να προσφέρουν προστασία:

Αντιοξειδωτικά: Λουτεΐνη, ζεαξανθίνη, βιταμίνες C, E & Βήτα-Καροτίνη. Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της Ωχράς Κηλίδας.
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: DHA και EPA. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και μπορεί να συμβάλλουν στην υγεία του αμφιβληστροειδή.
Ψευδάργυρος: Σημαντικό μέταλλο για την υγεία των ματιών, μπορεί να βοηθήσει στην απορρόφηση της λουτεΐνης και της ζεαξανθίνης.
Χαλκός: Συμμετέχει στην αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού και μπορεί να παίξει ρόλο στην πρόληψη της Ωχράς Κηλίδας.

Για την υγρού τύπου εκφύλιση υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες, όπως ενέσεις αντι-VEGF, που μπορούν να σταθεροποιήσουν ή να βελτιώσουν την όραση σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι ενέσεις αυτές χορηγούνται απευθείας στο μάτι και δρουν αναστέλλοντας την ανάπτυξη των νέων αιμοφόρων αγγείων που προκαλούν βλάβη στην ωχρά κηλίδα.

Άλλες θεραπευτικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν φωτοδυναμική θεραπεία ή laser θεραπεία, ανάλογα με την περίπτωση.

Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να συμβουλευτούμε τον οφθαλμίατρό μας για να λάβουμε εξατομικευμένη ενημέρωση για την αντιμετώπιση της Εκφύλισης Ωχράς Κηλίδας. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην πρόγνωση της νόσου και στην ποιότητα ζωής μας.

Συμπέρασμα

Η εκφύλιση ωχράς κηλίδας επηρεάζει την κεντρική όραση και δυσκολεύει τις καθημερινές δραστηριότητες. Προσβάλλει συχνότερα άτομα άνω των 60 ετών. Η έγκαιρη διάγνωση και η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της. Είναι σημαντικό η αντιμετώπιση να γίνεται εξατομικευμένα, λαμβάνοντας υπόψη το στάδιο και τον τύπο της.