Το καλάθι σας είναι άδειο
Συντακτική ομάδα του heals, 05-12-2023
Όλοι οι συγγραφείς
Βιταμίνη D: Ο αφανής ήρωας του ανοσοποιητικού μας συστήματος
Καθημερινά ακούμε τόσα πολλά για τη βιταμίνη D, κυρίως .. για την έλλειψη της! Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι το 20-80% πάσχει από ανεπάρκεια, με την Ελλάδα, όσο παράδοξο και αν είναι αυτό δεδομένου ότι ο ήλιος είναι άφθονος, να σημειώνει εξίσου μεγάλα ποσοστά! Μάλιστα, το φαινόμενο αυτό έχει ονομαστεί από την επιστημονική κοινότητα “μεσογειακό παράδοξο”. Γιατί όμως η συγκεκριμένη βιταμίνη μας ανησυχεί τόσο και γιατί την αποκαλούμε αφανή ήρωα του ανοσοποιητικού μας συστήματος; Ας δούμε αναλυτικά.
Πίνακας Περιεχομένων
Τι είναι η βιταμίνη D;
Σε αντίθεση με άλλες βιταμίνες που ο οργανισμός της προσλαμβάνει μέσω της διατροφής, η Βιταμίνη D είναι η μοναδική που συντίθεται φυσικά μέσω της έκθεσης στο ηλιακό φως. Για αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως “βιταμίνη του ήλιου” ή “βιταμίνη της ηλιοφάνειας”. Πρόκειται για ένα λιποδιαλυτό θρεπτικό συστατικό που παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία μας. Πριν κάποια χρόνια τα οφέλη της, επικεντρώνονταν κυρίως στο μυοσκελετικό σύστημα. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει, διότι η συνεισφορά της στη συνολική υγεία του ανθρώπινου οργανισμού, μέσω διαφόρων διεργασιών, είναι άκρως σημαντική!
Η βιταμίνη D χωρίζεται σε δύο κύριες μορφές:
- Βιταμίνη D2 (εργοκαλσιφερόλη): προέρχεται από τα φυτά και εντοπίζεται σε φυτικές πηγές (πχ μανιτάρια).
- Βιταμίνη D3 (χοληκαλσιφερόλη): προέρχεται από τα ζώα και εντοπίζεται σε ζωικές τροφές (πχ συκώτι, λιπαρά ψάρια, κλπ).
Heals info: Η βιταμίνη D3, σύμφωνα με μελέτες, είναι διπλάσια σε αποτελεσματικότητα από την D2, όσον αφορά την αύξηση των επιπέδων στο αίμα.
Ποια τα οφέλη της;
Και γιατί λοιπόν αφανής ήρωας του ανοσοποιητικού μας συστήματος; Η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο σε διάφορες λειτουργίες του οργανισμού, όπως:
Υγεία των οστών: Η βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και τη διατήρηση ισχυρών οστών. Η βιταμίνη D επίσης βοηθά στην ανανέωση των οστών και στην πρόληψη της απώλειας οστικής μάζας.
Ειδικότερα:
- Ενισχύει τη σύνθεση της οστεοκαλσίνης, μιας πρωτεΐνης που βοηθά στη δεσμευση του ασβεστίου στα οστά.
- Μειώνει τη δράση των οστεοκλαστών, των κυττάρων που καταστρέφουν τα οστά.
Υγεία της καρδιάς: Η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία της καρδιάς με διάφορους τρόπους:
- Βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η ανεπάρκεια της έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης, έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου καρδιακών παθήσεων. Η βιταμίνη D βοηθά στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων.
- Μειώνει τις φλεγμονές.Η βιταμίνη D έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
- Βοηθά στη βελτίωση της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων: Η βιταμίνη D βοηθά στη διατήρηση της υγείας των αιμοφόρων αγγείων και στην πρόληψη της δημιουργίας πλάκας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε στεφανιαία νόσο.
Πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου: Η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα με επαρκή επίπεδα βιταμίνης D έχουν χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, του καρκίνου του προστάτη, του καρκίνου του παχέος εντέρου και του καρκίνου του πνεύμονα.
Πρόληψη άνοιας: Πιστεύεται ότι η βιταμίνη D μπορεί να παίξει ρόλο στη ρύθμιση των φλεγμονωδών διεργασιών στον εγκέφαλο, οι οποίες μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη άνοιας:
- Βοηθά στην προστασία των νευρικών κυττάρων: Η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των νευρικών κυττάρων από βλάβες.
- Βοηθά στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας: Η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας (μνήμη, προσοχή, συγκέντρωση).
Βελτίωση ψωρίασης: η βιταμίνη D μπορεί να παίξει ρόλο στη ρύθμιση της φλεγμονής και της ανοσολογικής λειτουργίας, οι οποίες είναι σημαντικές για την ανάπτυξη της ψωρίασης. Η βιταμίνη D βοηθά στην παραγωγή κολλαγόνου, μια πρωτεΐνη που είναι απαραίτητη για την υγεία του δέρματος.
Μείωση συμπτωμάτων κατάθλιψης: Η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, καθώς η έλλειψη της συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που ρυθμίζει την ψυχολογική κατάσταση και τη γενική διάθεση. Επιπλέον, η βιταμίνη D μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία γενικότερα, καθώς η έλλειψη της συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών.
Ανοσοποιητικό σύστημα: Από τις πιο σημαντικές της λειτουργίες. Η βιταμίνη D:
- Βοηθά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού να αναγνωρίσουν και να καταστρέψουν τα βακτήρια, τους ιούς και άλλους εισβολείς.
- Βοηθά στη ρύθμιση της φλεγμονής, η οποία είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση των λοιμώξεων.
- Βοηθά στην ανάπτυξη και τη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού, όπως τα Τ-λεμφοκύτταρα και τα Β-λεμφοκύτταρα.
*Heals tip: Τα ευεργετικά αποτελέσματα της βιταμίνης D αυξάνονται όταν συνδυαστεί με βιταμίνη Κ2 και Μαγνήσιο.
Ποια συμπτώματα προκαλούν έλλειψη;
Τα συμπτώματα της έλλειψης βιταμίνης D μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το άτομο και τη σοβαρότητα της έλλειψης. Μερικά από τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πόνος στα οστά και τις αρθρώσεις
- Κόπωση
- Χαμηλή οστική πυκνότητα
- Διαταραχές ύπνου (αϋπνία - υπνική άπνοια)
- Συχνά κρυολογήματα και λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού
- Διαταραχές διάθεσης (άγχος - κατάθλιψη)
- Εφίδρωση
- Στυτική δυσλειτουργία
Ποιοι είναι πιο επιρρεπείς στο να εμφανίσουν έλλειψη βιταμίνης D;
- Ηλικιωμένοι: Τα επίπεδα βιταμίνης D μειώνονται με την ηλικία.
- Άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα: Η μελανίνη στο δέρμα απορροφά τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη σύνθεση της βιταμίνης D.
- Άτομα που ζουν σε βόρεια γεωγραφικές περιοχές: Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου είναι λιγότερο έντονες στις βόρεια γεωγραφικές περιοχές, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη τη σύνθεση της βιταμίνης D από τον ήλιο.
- Άτομα που ακολουθούν φαρμακευτικές αγωγές: Ορισμένα φάρμακα, όπως τα κορτικοστεροειδή και τα αντιεπιληπτικά, μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα.
- Άτομα με ορισμένες ιατρικές παθήσεις: Ορισμένες ιατρικές παθήσεις, όπως η νόσος του Crohn, η κοιλιοκάκη και η ηπατική νόσος, μπορεί να παρεμποδίσουν τη σύνθεση ή την απορρόφηση της βιταμίνης D.
- Άτομα που δεν εκτίθενται συχνά στον ήλιο: Τα άτομα που παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους για μεγάλο χρονικό διάστημα, άτομα που εργάζονται σε εσωτερικούς χώρους είναι πιθανό να παρουσιάσουν έλλειψη της βιταμίνης.
- Βρέφη που θηλάζουν και παιδιά που βρίσκονται στην ανάπτυξη: Η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει σε βρέφη και παιδιά “ραχίτιδα”, μια πάθηση με κύριο σύμπτωμα την κακή οστική ανάπτυξη.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;
Για να ελέγξουμε τα επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό μας, αρκεί μια απλή εξέταση αίματος. Οι φυσιολογικές τιμές της βιταμίνης D στο αίμα μετρούνται σε nanograms ανά milliliter (ng/ml). Οι συνιστώμενες τιμές για ενήλικες είναι οι εξής:
- Φυσιολογικές τιμές: > 30 ng/ml
- Ανεπάρκεια βιταμίνης D: 20-29 ng/ml
- Έλλειψη βιταμίνης D: < 20 ng/ml
Οι τιμές αυτές μπορεί να έχουν κάποια απόκλιση, ανάλογα με το εργαστήριο και τη μέθοδο που χρησιμοποιείται.
Από που παίρνουμε βιταμίνη D;
Η βιταμίνη D μπορεί να ληφθεί από τρεις κύριες πηγές:
Ηλιακή έκθεση: Το δέρμα παράγει βιταμίνη D όταν εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία. Ωστόσο, η ποσότητα βιταμίνης D που παράγεται από την έκθεση στον ήλιο εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η τοποθεσία, η εποχή του χρόνου, η ώρα της ημέρας και η ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στο δέρμα μας.
Τροφές: Μερικές τροφές που αποτελούν φυσικές πηγές βιταμίνης D είναι τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, τόνος, ρέγκα, κολιός, σαρδέλα), το συκώτι, η μαργαρίνη, τα αυγά, το γάλα, το γιαούρτι και τα δημητριακά πρωινού.
Συμπληρώματα διατροφής: Η βιταμίνη D βρίσκεται σε ορισμένα τρόφιμα αλλά από μόνα τους δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του οργανισμού. Τα συμπληρώματα διατροφής είναι μια καλή επιλογή, ειδικά για τα άτομα που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο έλλειψης. Όταν επιλέγουμε ένα συμπλήρωμα διατροφής βιταμίνης D, είναι σημαντικό να λαμβάνουμε υπόψιν τα ακόλουθα:
- Η ποσότητα βιταμίνης D ανά δόση: Οι περισσότερες μορφές συμπληρωμάτων βιταμίνης D περιέχουν 1000 IU ή 2000 IU βιταμίνης D ανά δόση. Συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας ούτως ώστε να μας πει τι ακριβώς αγωγή πρέπει να ακολουθήσουμε.
- Το είδος της βιταμίνης D: Όπως προαναφέραμε, υπάρχουν δύο τύποι βιταμίνης D: βιταμίνη D2 και βιταμίνη D3.
- Η μορφή του συμπληρώματος: Οι πιο κοινές μορφές συμπληρωμάτων βιταμίνης D είναι τα δισκία, οι κάψουλες, οι σταγόνες και τα σπρέι. Επιλέγουμε τη μορφή που είναι πιο εύκολη στη χρήση.
Συμπέρασμα
Η βιταμίνη D αποτελεί το κλειδί για τη συνολική υγεία και ευεξία του οργανισμού μας. Η έλλειψη της συνδέεται με αυξημένους κινδύνους ασθενειών και καταστάσεων, ενώ η διατήρηση επαρκούς επιπέδου της μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη πολλών παθήσεων. Αν η ημερήσια ανάγκη μας σε βιταμίνη D δεν καλύπτεται μέσω της διατροφής ή της έκθεσης στον ήλιο, η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής κρίνεται απαραίτητη. Πριν τη χρήση οποιουδήποτε σκευάσματος, συμβουλευόμαστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό μας.
